Met uitzondering van Frankrijk ervaren Joden nergens in de EU zoveel vijandigheid op straat als in België. Sinds 2001 heeft België een toename gezien van het aantal gevallen van antisemitisme.
Voor de vierde keer in tien jaar heeft UNIA, het gouvernementele centrum voor gelijke kansen, in 2018 meer dan 100 gevallen van antisemitisme afgehandeld. Het aantal antisemitische incidenten is tussen 2017 en 2018 bijna verdubbeld van 56 naar 101. De statistieken geregistreerd door ‘ Antisemitisme.be ‘(een antisemitisme voor platformmonitoring in België sinds 2001) bevestigt deze stijgende lijn, en hoewel het een lager aantal incidenten vermeldt (90 in 2018 tegen 35 in 2017), laat het ook zien dat incidenten meer dan verdubbeld zijn.
Volgens Antisemitisme.be en UNIA komt antisemitisme het meest voor op internet: 30 procent in beide instellingen. Het aantal gevallen in deze categorie verviervoudigde in één jaar. Het gaat van de post over “het Joodse complot” tot die over “Hitler die zijn werk niet afmaakte“.
UNIA behandelde 31 dossiers met betrekking tot ontkenning van de Holocaust en 15 gevallen van verbaal geweld of bedreigingen tegen personen die als Joods werden geïdentificeerd. Zes daden van vandalisme werden ook vastgelegd in 2018, vergeleken met één in 2017. Zes keer waren mensen het doelwit van geweld omdat ze als Joods werden geïdentificeerd, vijf tegen de zichtbare Haredi-gemeenschap in Antwerpen (Antisemitisme.be).
Zowel CCOJB (de Joodse politieke koepelorganisatie in België) als UNIA drongen in december, tijdens de hoorzittingen over antisemitisme in de Belgische Senaat, aan op de herinvoering van een antisemitisme-waakhond. Beiden hebben minister Kris Peeters, verantwoordelijk voor gelijke kansen, gevraagd om de eerste stappen te zetten in de richting van een interdepartementaal actieplan tegen discriminatie en racisme.
Vanzelfsprekend blijft antisemitisme een hardnekkig probleem. De oproepen zijn gedaan naar aanleiding van de FRA-enquête in twaalf EU-landen. Het antisemitisme in België heeft vele gezichten. Verschillende vormen van Jodenhaat bestaan naast elkaar. Ze komen van extreem-rechts en extreem-links, en recent ook van de moslimbevolking. Er is ook een soort van alledaags antisemitisme ‘in de vorm van stereotypen.
Een voorbeeld van traditioneel antisemitisme is de openlijk antisemitische slogans en gezangen tijdens voetbalwedstrijden, die vrij gebruikelijk zijn in België. In augustus en december 2018 zongen voetbalfans in België over het verbranden van Joden tijdens een wedstrijd in de stad Brugge.
Videobeelden van de wedstrijd tonen tientallen fans die de overwinning van hun lokale team vieren op het Anderlecht-team in Brussel door in het Vlaams te zingen: “Mijn vader zat bij de commando’s, mijn moeder was in de SS, samen hebben ze Joden verbrand omdat Joden het best branden“. Het gezang, waarvan het gebruik voor het eerst in 2015 door de media werd gerapporteerd, is de laatste jaren in Nederland en België sterk toegenomen.
Het dagblad La Libre Belgique publiceerde in mei een rapport van de Coördinatie Eenheid voor Dreigingsanalyse (OCAM), dat in maart 2016 werd voorgelegd aan de Parlementaire Toetsingscommissie voor de implicaties van de aanslagen in Brussel en dat het academisch jaar 2016 tot 2017 omvatte.
Het rapport gaf aan dat de opleiding van imams, afgeleverd in het Arabisch, binnen het Islamitische en Culturele Centrum van België (bekend als ‘de CICB’), die de Grote Moskee van Brussel huisvest, volgelingen aanzet tot het aangaan van de gewapende jihad “om dichter bij God te komen“, om de “nek te breken van Druzen en Alawitische religieuze minderheden“, om “homoseksuelen van de daken van gebouwen te gooien” en “om Joden te verachten“.
Een voorbeeld van extreemrechts antisemitisme was het geval van de twee verdedigingsadvocaten van Medhi Nemmouche, de dader van de aanslag in het Joods Museum in Brussel in mei 2014. Gekoppeld aan de extreem-rechtse Europeanen en aanhangers van zionistische samenzweringstheorieën, ontvingen ze beiden de “gouden quenelle”, een trofee gemaakt door de antisemitische komiek Dieudonné, om de ergste vijanden van de “Zionistische Joden” te belonen. Niettegenstaande hun inspanningen werd Nemmouche tot levenlsange opsluiting veroordeeld in maart 2019.
Ook aan de politieke linkerkant heerste antisemitisme. Robrecht Vanderbeeken, een Vlaamse senior executive van een van de belangrijkste Belgische vakbonden (de socialistische ACOD) en geassocieerde universiteitsgeleerde verbonden aan de Vrije Universiteit Brussel, schreef dat de bevolking van Gaza wordt “uitgehongerd, vergiftigd en kinderen worden ontvoerd en vermoord voor hun organen!“
Zijn column werd in augustus 2018 gepubliceerd op de linkse nieuwssite De Wereld Morgen. Naar aanleiding van klachten van leden van de Antwerpse joodse gemeenschap, verwijderde De Wereld Morgen het deel over het stelen van organen, maar hield de bewering over vergiftiging en de dood door uithongering in stand.
Bronnen:
naar een artikel en een rapport “Release of Annual Kantor Center Report: Rising sense of emergency among Jewish communities worldwide” van 1 mei 2019 op de site van The European Jewish Congress (ECJ)
naar een artikel “België is het tweede meest vijandige land tegenover Joden” van 2 mei 2019 op de site van Het Laatste Nieuws (HLN)