Update 9/12 om 17u50: Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) heeft heden besloten om de coronamaatregelen te versoepelen. Bepaalde erediensten kunnen plaatsvinden met maximaal 15 personen ipv. 5 per plechtigheid.
Na een klacht van Joodse organisaties oordeelde de Raad van State gisteren dat het verbod op erediensten als onderdeel van de coronamaatregelen te ver gaat. De maatregel moet ten laatste zondag worden aangepast, zodat erediensten op een bepaalde manier beperkt wel mogelijk zijn. “De Raad van State neemt vooral aanstoot aan het feit dat bepaalde religieuze huwelijken niet kunnen doorgaan, omdat er maar 5 personen aanwezig mogen zijn”, zegt minister Vincent Van Quickenborne. “De Joodse religieuze voorschriften schrijven voor dat bij een Joods huwelijk 10 mensen* aanwezig moeten zijn om geldig te zijn.” [bron: VRT]
* Een minjan of minje in het jiddisj, moet volgens de Joodse wet uit minimaal tien volwassen mannen bestaan om geldig te zijn. Bij meer liberale Joodse groepen kunnen ook vrouwen deel uitmaken van een minjan.
Opinie: Een pijnlijke kerst
by Michael Freilich
De regering heeft naast de winkels recentelijk ook andere versoepelingen toegestaan. Sportievelingen kunnen terug gaan zwemmen, fashionista’s mogen opnieuw gaan shoppen en musea heropenen hun deuren. We houden rekening met singles, we leven mee met jongeren.
Wat mij betreft stuk voor stuk terechte en verdedigbare beleidsaanpassingen. Maar de gelovige die een moment van bezinning wil inlassen, die zijn mentaal welzijn op peil wil houden met een bezoek aan een eredienst of een religieuze lezing? Die zal nog even geduld moeten uitoefenen. Met de komst van kerst is zoiets voor mijn christelijke vrienden extra pijnlijk.
Met het mentaal welzijn van de bevolking houden we nochtans al langer rekening, ook tijdens de eerste lockdown. Niet-essentiële winkels zoals planten- en doe-het-zelfzaken gingen open. ‘De mensen moesten zich toch met iets kunnen bezighouden’, klonk het. Maar wat met het mentaal welzijn van de gelovige in onze samenleving?
Fundamentele vrijheid
Wat mij vooral zorgen baart, is de manier waarop men één van onze fundamentele vrijheden zomaar aan de kant schuift. De Congreskolom in Brussel, één van de belangrijkste monumenten van het land bevat op elk van de vier hoeken een bronzen figuur van drieënhalve meter hoog. Zij beelden onze vier fundamentele vrijheden uit: de vrijheid van vereniging, van onderwijs, persvrijheid en ja… de vrijheid van eredienst. Ook anno 2020 is het belangrijk om deze vier vrijheden te blijven koesteren.
De huidige gang van zaken doet echter in de verste verte niet meer vermoeden dat de vrijheid tot het belijden van het geloof een essentieel onderdeel is van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Ja, diezelfde EVRM die zo vaak door onze politici wordt bejubeld als het hoogste goed van onze beschaving. Artikel 9 beschermt niet alleen de uitdrukkelijke expressie van het geloof maar ook de collectieve dimensie van de belijdenis ervan.
Buurlanden
In Nederland werden religieuze diensten om die reden nooit opgeschort, al moet men uiteraard wel de veiligheidsregels opvolgen. In Frankijk werden erediensten beperkt tot 30 personen maar het hoogste rechtscollege, de Conseil d’Etat, floot de regering hierover vorige week nog terug. Met het heropenen van de winkels is zo’n limitering nog moeilijker te rechtvaardigen. Als de Fnac in Parijs 604 man over de vloer mag krijgen, waarom de grotere Église Saint-Sulpice slechts 30? De situatie in België is nog vergaander: hier geldt een maximum van vier personen in een religieuze instelling.
Kerstavond
In tegenstelling tot zelfverklaarde ‘noëlist’ Georges-Louis Bouchez pleit ik uitdrukkelijk niet voor een tijdelijke opheffing van de maatregelen om de ‘gezelligheid’ van Kerstmis te garanderen. Daarvoor zijn de cijfers momenteel helaas niet gunstig genoeg. Wat ik wel vraag is een algemeen respect voor onze waarden en tradities. Als we die zo snel opgeven, zullen we als samenleving veel meer verliezen dan we vandaag vermoeden, we raken hiermee aan het fundament van onze identiteit. Dat is iets waar we toch even bij moeten durven stilstaan.
Kerstmis is één van de meest essentiële momenten in de christelijke kalender. Een vriend van mij verwoordde het zo: “ik vind het persoonlijk heel erg dat ik mijn kinderen niet zoals elk jaar ga kunnen meenemen naar de kindermis op kerstavond”. Ik voel mee met zijn teleurstelling en roep daarom op om na te denken over deze gang van zaken. Zo lijkt het mij niet te veel gevraagd om bij een volgende reeks versoepelingen ook aandacht te schenken aan wie op een veilige manier zijn geloof wenst te belijden.
Sommigen zullen misschien verwonderd zijn dat ik dit stuk schrijf naar aanleiding van een christelijke feestdag, maar voor mij is dat een evidentie. Mijn grootvader zaliger, Louis Davids, was medeoprichter van de contactgroep voor joods-christelijke betrekkingen. Eén van zijn stokpaardjes was de jaarlijkse kerstactie die hij organiseerde.
Honderden Joodse vrijwilligers werden opgetrommeld om op Kerstmis administratieve taken over te nemen in ziekenhuizen opdat het verplegend personeel die dag bij familie kon doorbrengen. “Ik doe dit uit naastenliefde”, liet hij zich hierover ontvallen in een gesprek met De Standaard op 26 december 2003. Ik stap vastberaden in zijn voetsporen om die interreligieuze dialoog levende te houden.
Als de klokken van de kerken op Kerstmis voor een leeg huis zullen weergalmen zal dat bijzonder pijnlijk zijn en als oneerlijk overkomen bij zovelen. Ik wil hen bij deze een hart onder de riem steken.
Michael Freilich is Kamerlid voor n-va
Bronnen:
naar een artikel van Judit Verstraete “Maximaal 15 mensen per plechtigheid: dit is het nieuwe voorstel om erediensten opnieuw te laten doorgaan” van 9 december 2020 een artikel “Minister Van Quickenborne: “Wellicht mogelijk om 10 mensen toe te laten bij religieuze diensten” en een artikel van Zico Saerens “Raad van State verwerpt verbod op erediensten: “Er moet opnieuw iéts mogelijk worden”” van 8 december 2020 op de site van VRT NWS
naar een artikel van Michael Freilich “Opinie: Een pijnlijke kerst” van 8 december 2020 op de site van N-VA plus bijlage van De Standaard